Бүткүл дүйнөлүк жоолук күнү Кыргызстанда эмнеси менен өзгөчөлөндү? (Фоторепортаж)

1-февраль бүткүл дүйнөлүк жоолук күнү Бишкекте“Jannat Recency” мейманканасында коомдун активдүү айымдарын, бир аянтчага чогултуп, өз ара пикир алмашууга шарт түздү. Иш-чарага түрдүү курак, кесиптеги жана ар кыл ишеним, көз караштагы апалар, эже-сиңдилер чакырылган. Алардын арасында депутат, укук коргоочу, окутуучу, дизайнер, ишкер, журналисттер жана студенттер, жоолук салынгандар жана салынбагандар катышып, коноктордун саны 300гө жетти. Иш-чарада жоолуктун коомдогу орду талууланып, диний аспектен гана эмес ар тараптан талдоого алынды.

null

Бейформал жолугушууну алгач “Умма” ислам журналынын редактору Элиана-Марьям Сатарова ачып, жоолук күнүнүн мазмунуна учкай токтолду. Андан соң “Кыргызстан сулуусу-2014” сынагынын жеңүүчүсү, жакында эле жоолук салынып, интернетте кызуу талкууну жараткан Айколь Аликжанова кантип бул чечимге келгени туурасында айтып берди. Ал ата-энесинин исламдан түшүнүгү бар экенин, ал буга чейин деле ичимдик, тамеки сыяктуу жаман адаттардан алыс болгонун баса белгиледи.

Айколь Аликжанова: “25 жаш курагымда менин жашоомдо бош сөз жана пайдасыз иш-аракеттерден башка мазмундуу эч нерсе жок экен”

null

Айколь Аликжанова исламды тереңден изилдөө жашоонун маанисин издөөдөн башталганын айтты:

“2015-жылы Лондондо өтчү сулуулар сынагына катышууга көп аракеттерди жумшадым. Тандоо турларынан өткөн соң, Лондонго барууга каржылык жактан колдоо керек болду. Мен бардык кыйынчылыктарды жеңип, көптөн көксөгөн дүйнөлүк деңгээлдеги конкруска катышуу мүмкүнчүлүгүнө ээ болдум. Лондонго келгенимде “Жашоодогу максатым кандай? Бул жакка келерин келдим, эми андан аркысы эмне болот? Конкурска катышуудан мага кандай пайда?” деген суроолор бир ай бою түйшөлтүп, терең ойго салды. Бирок акыр аягы жообун таптым. Ыйык Курандан. Аллах Куранда адамдарды ибадат үчүн жаратканын айтат. Мен жашоодогу өз максатымды так аныктап алган соң, жашоом түп тамырынан бери өзгөрдү. Өмүрүмдө биринчи жолу орозо кармап, Рамазан айынын акыркы 10 күнүндө кудайдан мага намаз окууну үйрөтүүсүн сурандым. 25 жаш курагымда менин жашоомдо бош сөз жана пайдасыз иш-аракеттерден башка мазмундуу эч нерсе жок экен. Өзүмдөн өзүм ушунчалык уялдым”, - деди.

Айколь Аликжанова ошентип 3 айдан соң намаз окуп, диний милдеттерин так аткара баштаганын айтып, ислам менен жашоо анын жашоосундагы эң маанилүү жана туура чечим болгонун баса белгиледи.

Иш - чаранын жүрүшүндө жоолукка байланышкан орчундуу маселелелердин тамыры кайда жатканы талкууланды.

Жамал Фронтбек кызы: “Жумушка алуучулар биздин билим сапатыбызга баа берип, жоолугубузга көңүл бурбай калган деңгээлге чыгышыбыз керек”

Советтик система сиңирип кеткен атеисттик түшүнүк 90-жылдардын башында жоолук салынган кыздарды катуу дискриминацияга кабылткан. Мындай оор кырдаалга алгачкылардан болуп Кыргызстан Ислам Университетинин биринчи бүтүрүүчүлөрү туш болгонун Жамал Фронтбек кызы баяндады.

“Ошол учурда көптөгөн жоолук салынган кыздар коомдон четтеп калгандай абалга туш болушкан. Ошондо алардын укуктарын коргоо үчүн “Мутаккалим” аялдардын коомдук бирикмеси түзүлгөн. Фондго жылына түрдүү көйгөйлөр менен миңдеген каттар келип түшөт. Менин оюмча, талаш жараткан маселенин баары мамлекетте, мыйзамдарда эмес, а адамдардын өзүндө. Кээ бирлер өз оюн Баш мыйзамдан да өйдө коюп, жоолук салынган кыздардын билим алуусуна, же жумушка орношуусуна тоскоол болгулары келишет. Алардын мындай кадамдары мамлекеттин позициясын эмес, жеке адамдык кабыл алуу деңгээлдерин гана көрсөтүп турат. Конституция биздин дин тутуу эркиндигибизди коргойт. Мыйзамдын нормаларына таянуу менен бардык маселелерди чечүүгө болот”, - деди.

Ошондой эле Жамал айым кыздарды терең билим алып, өз адистигинде эң мыктысы болууга үндөдү: “Жумушка алуучулар биздин билим сапатыбызга баа берип, жоолугубузга көңүл бурбай калган деңгээлге чыгышыбыз керек”,-деди.

Андан соң НТС телеканалынын корреспонденти Мадина Бахытжан даярдаган атайын сюжет көрсөтүлдү. Анда шаар тургундарына “Жоолук салынган кыздарга кандай карайсыз?” деген суроо берилген. Тургундардын көпчүлүгү оң пикирде экенин, кимдин кандай кийинерине кийлигише алышпарын айтышкан.

Айжан Акылбекова: “Ким жоолукка каршы чыкса, анда ал тарыхы менен каада-салтына каршы чыккан болот”

%article_title%

Ал эми коомдук ишмер Айжан Акылбекова жоолук бир гана диний атрибутика эмес, а кыргыздардын улуттук кийиминин ажырагыс бир бөлүгү экенин баса белгиледи.

“Дин кечээ эле пайда боло калган жок, биз илгертен эле дин менен жашаганбыз. Эгер өткөнгө кайрылсак, чоң апаларыбызды жоолуксуз элестете албайбыз. Байкасаңыз, кыргыздардын улуттук кийими исламга толугу менен шайкеш келет. Ким жоолукка каршы чыкса, анда ал тарыхы менен каада-салтына каршы чыккан болот”, - деди Акылбекова.

Ошондой эле Айжан айым демократиядык коомдо жашап жаткандан кийин эч ким башка адамдын кандай кийинип, кандай өңдөгү жоолук салынарыбызга кийлигише албасын, бирок коомго сиңип кетүү үчүн адамдар жашап жаткан жердин менталитетин эске алууну да унутпоо керектигин кошумчалады.

Инга Сикорская: “ММКда ислам жана мусулмандар тууралуу бурмаланган маалыматтар көп”

%article_title%

Иш-чарага атайын конок катары “Орто Азиядагы тынчтыкты орнотуу жана медиатехнология” мектебинин директору, журналист, эксперт Инга Сикорская чакырылган. Инга мусулман өлкөлөрүндо бир нече жолу болгонун, мусулман кыздарынын жашоосундагы жоолуктун ордун, маанисин жакшы билерин айтты. Ал өзү да бул кунү жоолук салынып, кудум мусулман кыздарындай болуп кийинип келгени көпчүлүктүн назарын бурду. Журналист Инга Секорская массалык маалымат каражаттарында ислам жана мусулмандар тууралуу бурмаланган, жалган маалыматтар жарыяланган учурлар көп экендигин баса белгиледи.

Анжелика Паризова: “Сырткы келбет айсбергдин бизге көрүнгөн бөлүгү гана”

Коноктордун сөздөрүнөн соң Александра Жуманалиева стереотиптүү ойлонууга багытталган тест жүргүздү. Атайын сүрөттөрдүн мисалында адамдардын сырткы келбетинен анын кандай адам экенин билүү мүмкүн эместигин көрсөттү.

%article_title%

Мындай ойду психолог Анжелика Паризова бекемдеди:

“Психологдор адамды айсберг менен салыштырышат. Сырткы келбет - бул айсбергдин бизге көрүнүп турган бөлүгү гана. Эгер адам менен сүйлөшүп, анын ички дүйнөсүн билгенге аракет кылсаңыз, калган 80%ы ачылат”.

Эксперттер стереотиптүү ой жүгүртүү жоолук салынган кыздардын өзүндө да болорун баса белгилешти: “Кыздар жоолук салына электе эле “коом менин кабыл албайт” деп корко башташат. Анан алар ишеничсиз жүрүм-туруму менен адамдарда аео сезимин жаратат”.

Анжелика Паризова адам өзүнүн мүнөзү жана жасаган иши менен коомдун ой жүгүртүүсүнө таасир этип, стереотиптерди сындыра аларын айтты:

“Маселе жоолукта эмес, а өзүңөрдүн оюңарда, ички жан дүйнөңөрдө. Эгер сиз жоолукту сыймыктануу менен салынып, жасап жаткан ишиңизди мыкты деңгээлде уланта берсениз, коом сизди кабыл алат. Сизге каршы эч ким эч нерсе айта албайт”.

Анжелика айым эки жоолукчан кызды мисал келтирди:

“Биринчи кыз дайыма бүкүрөйүп, кабагын түйүп жүрөт. Муну менен ал башкалардын көзүндө аео, коркуу, кыжырдануу сезимин жаратат. Ал эми экинчи кыз өзүн ханышадай сезип, жүрүм-туруму менен кызыгуу жана сыймыктануу сезимдерин калтырат. Эми жыйынтык чыгаралы:

Эгер жоолук салынсаңыз, анда аны сыймыктануу менен гана салыңыз. Өзүңүзгө “Мен өзүмдү жакшы көрөм, мен сулуумун, бул менин чечимим” деп айта билиңиз”, - деди Анжелика Паризова.

Жоолукту сыймыкануу менен салынуу тууралуу коомдук ишмер Айша Гусейнова толугураак айтып берди.

%article_title%

Пайгамбарыбыз Мухаммеддин (Алланын ага салам-салаваттары болсун) жубайы Хадижанын мисалында мусулман кызы өтө акылдуу, сулуу, таасирдүү жана өз ишинин профессионалы боло аларын баяндады:

“Хадижа өз мезгилинин кадыр-барктуу, даанышман, бай жана таанымал айымдарынан болгон. Ал соода-сатык менен алектенип, ишкерлигин өз алдынча жана кынтыксыз аткарган. Атасынан калган мурасты ийгиликтүү улантып, кедей-кембагалдарга жардам берген”.

Иш-чарага “Аль-Нур” сулуулук салонунун жетекчиси Мухлиса Осмонованын жоолук салынуу чеберчилиги боюнча мастер-классы көрк берди. Мухлиса айым жоолукту кантип жарашыктуу жана тыкан салынуу керектигин көрсөттү. Күнүмдүк жашоодо, кыз узатуу тоюнда жана майрамдарда жасалгалана турчу образдар коноктордун суктануусуна арзыды.

%article_title%

Иш-чаранын соңунда “Умма” журналы Facebook социалдык тармагы аркылуу жүргүзгөн “Жоолугум мен үчүн-...” эң мыкты цитатасынын жеңүүчүсү сыйланды. Жеңүүчүлөргө жана баяндама жасагандарга“Умма” журналынын белектери жана өнөктөштөрдүн – визажист Хани Тукеевадан, “Аль-Нур” үлпөт салону жана “Chale” жоолук дүкөнүнөн атайын белектер ыйгарылды. Ошондой эле катышуучулардын баарына атайын белектер жана “Умма” журналынын ыраазычылык барактары тапшырылды.

Бул күнү жөн гана жолугушуу эмес, майрамдык маанай да өкүм сүрүп турду. Ар кандай өңдө, стилдеги жоолуктардын түрлөрү, улуттук кийимдер, ал тургай күнүмдүк жашоодо жоолук салынбагандар да тилектештигин билдирип, кооз жоолуктарды салынып келишкени иш-чарага көрк берди.

Келген коноктор айымдардын башын кошкон масштабдуу иш-чаранын уюштуруучуларына ыраазычылык билдиришти. 1-февраль бүткүл дүйнөлүк жоолук күнү жоолукту шариаттын талабы катары кабылдагандар менен жоолукту улуттук баалуулук жана жөн гана кооз аксессуар катары көргөндөрдү бириктирип, өз ара диалог курууга эч кандай тоскоолдук жараткан жок.

300 айымды бириктирген иш-чара сырткы атрибут башкы орунда эмес экенин, эң башкысы айымдардын башын кошо турчу маселелер, коомдо чечилиши керек болгон көйгөлөр (бала тарбиялоо, зордук-зомбулукка каршы күрөш, аялдардын билим денгээлин жогорулатуу ж.б.) көп экени билинип турду.

Иш-чаранын соңу даамдуу тамак үстүндөгү жылуу маек менен жыйынтыкталды.