Анадолудагы жыгач мечиттер ЮНЕСКОНУН тизмесине кирди

Орто кылымдагы Анадолунун жыгачтан жасалган Гипостиль мечиттери жана курулуштарында колдонулган чебер жыгач оюмдары ЮНЕСКОнун Дүйнөлүк мурастар тизмесине кошулду. Ошентип, Түркиянын Дүйнөлүк мурас объекттеринин саны 21ге көбөйдү.

Анадолунун жыгачтан жасалган гипостиль мечиттери 13-кылымдын аягы менен 14-кылымдын орто ченинде Анадолуда курулган, ар бири азыркы Түркиянын башка провинциясында жайгашкан беш гипостиль мечитинен турат.

ЮНЕСКОнун тизмесине кирген жыгач мечиттер:

БЕЙШЕХИР ЭШРЕФОГЛУ МЕЧИТИ Анадолунун жыгач мамылуу жана устундуу мечиттеринин эң чоңу болуп саналат. 1296-1299-жылдары курулган мечит Селжуктар доорундагы таш жана жыгач устачылыктын кереметин чагылдырат. Анда көптөгөн селжук мечиттерине таандык өзгөчөлүктөр камтылган: бир нече жыгач мамычалар, толугу менен жыгач менен кооздолгон шыбы жана «калем иши» оюмдары, толугу менен жыгачтан жасалган минбар да өзгөчө мааниге ээ.

СИВРИХИСАР УЛУУ МЕЧИТИ – Анадолудагы чоң жыгач мамылуу мечиттин сейрек кездешүүчү дагы бир мисалы. 2500 киши бир убакта ибадат кыла ала турган сегиз кылымдык Сиврихисар Улуу мечитинин төрт кире турчу эшиги жана чатыры 67 жыгач мамы менен көтөрүлгөн. Калем иши мотивдери бул мамылардын үстүнкү бөлүгүн кооздоп турат. Мечит геометриялык жана гүлдүү оймо-чиймелер менен кооздолгон жаңгак минбары менен да белгилүү.

1366-жылы курулган КАСАБАКӨЙ МАХМУТ БЕЙ МЕЧИТИ Анадолудагы жыгачтан жасалган мечиттердин арасында өзгөчө орунду ээлейт. Ал бир да мыксыз курулганы жана өзгөчө ички жасалгасы, жыгач конструкциясы менен өзгөчөлөнөт.

Арсланхана катары да белгилүү болгон АХИ ШЕРЕФЕДДИН МЕЧИТИ сыртынан абдан ачык көрүнүшүнө карабастан сегиз кылымдык тарыхы бар маанилүү бир эмгекти өзүнө камтыйт. 13-кылымдын башында мүрзө комплексинин чыгыш тарабында жайгашкан байыркы арстан айкели үчүн, түрк тилинде арстандардын баш калкалоочу жайы деген маанини билдирип, Арсланхана деп аталган. Бир кабаттуу мечит 24 жыгач мамы жана мрамор мамы баштары аркылуу сполиа материалынын жыгач менен гармониясын ачып берет.

Шаардын эң чоң мечиттеринин бири болгон АФЬОНКАРАХИСАР УЛУУ МЕЧИТИ 1272-1277-жылдар аралыгында курулган. Мечит жыгач жана кирпичтен жасалган айнектери менен капталган архитектурасы Селжук доорунун кайталангыс үлгүлөрүнүн бири. Анын жыгач устундуу чатыры 40 жыгач мамычалар менен бекемделген, алардын борборлору усталар тарабынан жасалган.

Анадолунун Селжук жана Осмон жыгачынан жасалган мечиттери жыгачтын мыксыз колдонулушу жана таасирдүү кол менен жасалган диний архитектуранын сейрек үлгүлөрүнүн бири. Осмон доорунун борборунан алыскы аймактарда 20-кылымдын башына чейин жыгачтан чатырлуу жана жыгач мамылуу мечиттерди куруу салты уланган. Бул уникалдуу мечиттерге тематикалык маршрут аркылуу барууга болот.